W poprzednich artykułach (Dlaczego warto znać swoje kompetencje? i Które kompetencje są najcenniejsze na rynku pracy?) wspomnieliśmy już o tym, że kompetencje można nabywać w różnorodnych okolicznościach, w szkole i poza nią. Opisując te okoliczności, często używa się terminów takich jak edukacja formalna, poza-formalna i nieformalna. Jakie są między nimi różnice?
- Edukacja formalna
To najbardziej znany typ edukacji, prowadzony przez wyspecjalizowane instytucje, takie jak szkoły, uczelnie wyższe, czy inne ośrodki kształcenia. Osoba nabywająca wiedzę w toku edukacji formalnej ma świadomość tego, że bierze udział w procesie uczenia się, ponieważ jest on zorganizowany i uporządkowany. Uczeń wie, jaki jest cel kształcenia i kto jest nauczycielem oraz wie, że na zakończenie uzyska formalne potwierdzenie nabytej wiedzy (np. w formie dyplomu lub certyfikatu).
Przykłady:
- Nauka w szkole podstawowej/ ponadpodstawowej zakończona otrzymaniem świadectwa.
- Nauka w szkole policealnej zakończona otrzymaniem świadectwa.
- Kurs informatyczny w ośrodku kształcenia ustawicznego zakończony otrzymaniem certyfikatu.
- Kurs językowy w szkole językowej zakończony otrzymaniem certyfikatu.
- Kurs prawa jazdy.
- Edukacja poza-formalna
Edukacja poza-formalna to wszystkie działania, które mają na celu poszerzanie wiedzy i zdobywanie umiejętności, ale odbywają się poza oficjalnymi instytucjami edukacyjnymi (czyli poza szkołą, uczelnią, czy inna instytucją edukacyjną). Mogą to być m.in. różnorodne spotkania, warsztaty i zajęcia dodatkowe prowadzone przez organizacje pozarządowe, czy też inicjowane oddolnie, przez grupę osób zainteresowanych danym tematem. W edukacji poza-formalnej uczestnicy zazwyczaj nie otrzymują zaświadczeń potwierdzających uzyskaną wiedzę (ale mogą je otrzymać. Różnica jest tylko taka, że zaświadczenia te nie są wystawiane przez oficjalne instytucje edukacyjne).
Przykłady:
- Udział w spotkaniach studenckiego koła naukowego. Uczestnicy spotkań studenckiego koła naukowego przedsiębiorczości nie zaliczają przedmiotów, nie mają konkretnego materiału do nauczenia się, ale biorąc udział w cotygodniowych spotkaniach zdobywają wiedzę z zakresu przedsiębiorczości, uczą się pisania biznesplanów, dyskutują na tematy związane z ich zainteresowaniami, dzięki czemu pogłębiają wiedzę z określonego tematu.
- Udział w projekcie społecznym. Pani Joanna, która uczestniczyła w programie dla mam wchodzących ponownie na rynek pracy, organizowanym przez jedną z lokalnych organizacji pozarządowych. Nie był to projekt stricte edukacyjny – nie było tam przedmiotów do nauczenia się, klasówek i świadectwa. Mimo to pani Joanna wiele się dowiedziała i miała okazję wzmocnić kompetencje takie jak komunikacja, zaangażowanie oraz organizacja i planowanie.
- Edukacja nieformalna
Edukacja nieformalna jest procesem trwającym przez całe życie i wynika z codziennych czynności związanych z pracą, rodziną i rekreacją. Nie jest ona zorganizowana i uporządkowana (pod względem celów, czasu i wsparcia naukowego). Uczestnicząc w edukacji nieformalnej nie mamy świadomości tego, że nabywamy wiedzę. Nie otrzymujemy również potwierdzeń, dyplomów i certyfikatów.
Przykłady:
- Jasiek, który jest wolontariuszem w schronisku dla zwierząt, podczas wolontariatu uczy się bardzo wielu rzeczy, chociaż nie jest to żaden zorganizowany program szkoleniowy. Jako koordynator grupy wolontariuszy szlifuje różnorodne kompetencje, takie jak komunikacja, przywództwo czy organizacja i planowanie.
- Magda wolontarystycznie organizuje przedstawienie dla dzieci w Miejskim Ośrodku Kultury. Jej intencją jest zapewnienie rozrywki dzieciom i nawet nie zdaje sobie sprawy, że przy tym tak wiele się uczy. To, że rozwija w sobie kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów
i zaangażowanie jest dla niej dodatkową korzyścią wynikająca z jej działań, a nie tak jak
w przypadku pozostałych typów edukacji – głównym zamierzeniem. - Alicja i Krzysztof są rodzicami dwójki dzieci w wieku szkolnym. Dzięki codziennej opiece nad dziećmi szlifują kompetencje takie jak organizacja i planowanie, praca zespołowa
i rozwiązywanie problemów.
Poznaj swoje kompetencje!
Kompetencje miękkie odgrywają bardzo istotną rolę na rynku pracy. Pracodawcy zdają sobie sprawę z tego, że łatwiejsze jest nauczenie nowego pracownika, przykładowo, obsługi programu komputerowego, niż pracy w zespole czy kreatywności. Kompetencje tego typu możemy nabywać
w toku edukacji poza-formalnej i nieformalnej – na przykład w trakcie wolontariatu lub w innych codziennych sytuacjach życiowych.
Często zdarza się tak, że pierwszym miejscem, w którym zdajemy sobie sprawę z tego, czym są kompetencje miękkie, jest rozmowa rekrutacyjna, podczas której rekruter weryfikuje informacje wpisane przez nas do CV. Niestety, rozmowa rekrutacyjna nie zawsze w pełni może oddać zdolności kandydata z powodu występowania takich czynników jak stres, ograniczony czas, czy subiektywna ocena rekrutera.
Dzięki testowi kompetencji Lever Basic masz możliwość potwierdzenia swoich kompetencji i uzyskania zaświadczenia, którym możesz pochwalić się jeszcze przed rozmową rekrutacyjną. Test Lever Basic pozwoli ci odkryć twoje mocne strony i uświadomić sobie, w jakim kierunku chcesz się rozwijać i w jakie działania edukacyjne inwestować.
Wypróbuj już dziś: https://leverbasic.pl/test-kompetencji/!